Ứng dụng mô hình thủy văn mô phỏng dòng chảy đến hồ và tính toán điều tiết hồ chứa Ea Dreh tỉnh Gia Lai

 Tài liệu thuộc Tiểu luận về Môi Trường

Nước là nguồn tài nguyên vô cùng quan trọng cho tất cả sinh vật trên Trái Đất và nó giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự hình thành và phát triển của xã hội loài người. Nước được sử dụng nhiều trong sinh hoạt hằng ngày, trong các nhà máy xí nghiệp… Bên cạnh những vai trò quan trọng đó thì nước cũng là một tác nhân gây ra các hiểm họa ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người như lũ lụt, hạn hán và sa mạc hóa.

Kể từ đầu thế kỷ 20, lượng nước tiêu thụ toàn cầu tăng lên gấp 7 lần, chủ yếu do sự gia tăng dân số và nhu cầu nước của từng cá nhân. Cùng với sự gia tăng dân số và khác vọng cải thiện cuộc sống của mỗi quốc gia và của từng cá nhân thì nhu cầu về nước ngày càng gia tăng là điều tất yếu. Vì vậy, trên thực tế việc đảm bảo cấp nước đáp ứng về chất lượng cho toàn bộ dân số toàn cầu và bảo toàn các hệ sinh thái vẫn còn là mục tiêu xa vời. Do ảnh hưởng của hạn hán và hiện tượng El Nino, dòng chảy hầu hết trên các sông, suối từ khu vực miền Trung, Tây Nguyên đều suy giảm nghiêm trọng, kéo theo đó là tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước, kể cả nước sinh hoạt… lượng nước về các hồ chứa thấp, các nhà máy điện sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng công suất và điện năng cho hệ thống điện trong cả mùa khô.

Điều đó cũng chứng minh trên thực tế, tài nguyên nước bị tác động mạnh nhất và trực tiếp nhất trước diễn biến của biến đổi khí hậu, kéo theo các vấn đề về dân sinh, kinh tế và môi trường. Chính vì vậy, quản lý, sử dụng hiệu quả bền vững tài nguyên nước có vai trò hết sức quan trọng, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu khắc nghiệt như hiện nay. Để đáp ứng các yêu cầu trữ nước, điều tiết dòng chảy phục vụ cấp nước trong mùa khô và phòng, chống và giảm lũ, lụt trong mùa mưa. Việt Nam đã, đang và tiếp tục phát triển hệ thống hồ chứa nước.

Hồ chứa thủy lợi Ea Dreh được tọa lạc tại xã Ia Hdreh huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai. Hồ chứa thủy lợi Ea Dreh được xây dựng từ tháng 8/2005, công trình hồ chứa có dung tích toàn bộ 5.316 m3 cấp nước cho 600 ha cây trồng, cung cấp nước sinh hoạt cho các điểm dân cư, kết hợp nuôi trồng thủy sản tại địa bàn xã Ia Rmook và Ia Dreh, cải thiện tiểu vùng khí hậu và môi trường sinh hoạt... Hồ chứa còn góp phần quan trọng trong việc điều tiết cấp nước. Đồng thời, góp phần giải quyết an ninh – an toàn xã hội khu vực và cân đối lương thực cho toàn tỉnh Gia Lai. [2]

Để tăng cường điều hòa dòng chảy, nhiều công trình thủy lợi, đặc biệt là công trình hồ chứa đã được xây dựng nhằm phục vụ đời sống và sản xuất, quan tâm đến việc điều tiết hồ chứa để duy trì dòng chảy tối thiểu ở hạ du cũng như phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Việc phối hợp giữa các hồ chứa vừa và nhỏ với cơ quan dự báo khí tượng thủy văn nhằm đưa ra các phương án vận hành phòng, chống lũ cho hạ du cũng chưa chặt chẽ (trừ các hồ chứa lớn, có tầm quan trọng quốc gia). Đặc biệt quy trình vận hành đơn hồ không quy định cụ thể về thời kỳ kiệt trong năm, chế độ vận hành hồ chứa mùa kiệt cũng như sự phối hợp vận hành với các công trình trên cùng hệ thống hoặc bậc thang.
Với lượng nước rất phong phú nhưng dòng chảy trên suối Ea Dreh phân phối không đều trong năm, mùa lũ lượng dòng chảy rất lớn dẫn đến thừa nước gây ra lũ lụt, mùa cạn lượng dòng chảy nhỏ dẫn đến thiếu nước dùng. Do đó, vai trò các hồ chứa rất quan trọng trong việc trữ nước vào mùa nhiều nước và tăng lưu lượng vào mùa khô so với lưu lượng tự nhiên nhằm điều hoà dòng chảy theo thời gian. Vì vậy, việc tính toán điều tiết cho hồ chứa Ea Dreh trên suối Ea Dreh để điều tiết cấp nước cho hạ du là rất cần thiết. Với mong muốn vận dụng các kiến thức đã học về nghành Thủy văn, em đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Ứng dụng mô hình thủy văn mô phỏng dòng chảy đến hồ và tính toán điều tiết hồ chứa Ea Dreh - tỉnh Gia Lai” để làm đồ án tốt nghiệp.